موتورسیکلت

شاید شما هم جزء آن دسته از افرادی باشید که به تازگی موتوری را خریداری نموده اید و میخواهید آن را به خوبی آب بندی کنید و دوس دارد خودتان بتوانید به صورت صحیح و اصولی اقدام به سرویس و نگهداری و حتی برطرف سازی عیب موتورسیکلت خود نمائید. پس در ادامه با ما همراه باشید تا برای اولین بار در دنیای اینترنت به خوبی و اصولی همه چیز را فرا بگیرید.

مقدمه:

موتور هوندا ۱۲۵ کاربردی‌ترین برند مورد استفاده در ایران و است. بجز این برند موتور ایژ نیز کاربرد زیادی دارد. البته بیشتر ۱۲۵ها موجود در بازار ایران چینی بوده و دارای کیفیت پایینی هستند و قیمت آنها حدود دو میلیون تومان است که نسبت به کیفیت از قیمت زیاد برخوردار میباشند. در ۲ سال گذشته شرکت کویر موتور ایران اقدام به وارد کردن موتور ۲۵۰ سی سی و سند دار کردن موتورهایی مانند مگلی ۲۵۰ چینی و دیلیم ۲۵۰ کره‌ای و کی تی ام ۲۵۰٫۱۲۵ اتریشی نموده است. البته شرکت های دیگری هم هستند که با وارد کردن موتورهای دیگری اقدام به در دست گرفتن بازار موتور سیکلت ها کرده اند. موتور هوندا ۱۲۵ در ایران با نام‌های کارخانجات محلی تولید می‌شوند.

موتور گازی ( یا نام دیگر آن پژو) نوعی خاصی از موتور است که جعبه دنده ندارد به رنگ آبی در ایران مورد استفاده قرار می‌گرفت. موتورسیکلت‌های سبک مانند تولیدات شرکت نیرو محرکه و موتورهای وسپا نیز در ایران استفاده کنندگان ویژه خود را دارند.

در ایران تعداد زیادی موتورسیکلت سنگین مثل سوزوکی ۱۰۰۰ مدل ۱۹۸۰ و هوندا سی بی ار ۱۰۰۰ مدل ۲۰۰۵ و... وجود دارد که در پیست‌های موتور سواری استفاده می‌شوند.

یکی از معروف و افسانه‌ای ترین موتورسیکلت‌های وارد شده به ایران سوزوکی جی اس ۱۰۰۰ مدل ۱۹۸۰ می‌باشد که موتورسیکلتی خیابانی است که چهار سیلندر و ۹۰ اسب بخار قدرت دارد و ۲۲۰ کیلومتر سرعت حداکثر آن است. این موتور سیکلت در سال ۱۳۵۶ توسط فردی بنام گلابچی برای اولین بار به ایران وارد شد و بخاطر شتاب بالا ظاهری زیبا و پر ابهت و صدایی بسیار زیبا به یک موتور افسانه‌ای تبدیل شد. همچنین این موتور بخاطر شتاب بالا برای تک چرخ زدن و تیکاف کردن بسیار مناسب بود و یکی از دلایل تبدیل شدن آن به افسانه ۱۰۰۰ همین است. قیمت این موتور با سند قبل از انقلاب در حال حاضر ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان است. از دیگر موتورهایی که در ایران پر طرفدار هستن می‌توان به سوزوکی ار اف ۴۰۰ ۱۹۹۴ و یاماها اف زد ار ۴۰۰ ۱۹۹۶ نام برد که تقریبا ۵۰ اسب بخار قدرت و ۱۸۰ کیلومتر سرعت دارند و برای شروع موتور سواری حرفه‌ای مناسبند و قیمتی بین ۴ تا ۵ میلیون تومان دارند البته با برگه مزایده گمرک یا ارگان‌ها.

در ۲۰ سال گذشته موتورهای سنگین زیادی با برگه سبز گمرکی در پیست‌های ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد مانند:

• Suzuki gsx hayabusa ۱۳۰۰ ۲۰۰۵
• Honda cb ۱۳۰۰ ۲۰۰۳
• Honda cbr ۱۰۰۰ repsol ۲۰۰۷

از برندهای موتورسیکلت می‌توان هوندا - یاماها - سوزوکی - کاوازاکی ژاپن، کی تی ام اتریش، ایژ - ام زد روسیه، هارلی دیویدسون امریکا، دوکاتی ایتالیا و بی ام و آلمان اشاره کرد. از موتورسیکلت‌های سبک تر می‌توان به موتور وسپا اشاره کرد که در اصل ایتالیایی است.

موتور سیکلت دارای اجزای اصلی زیر می‌باشد که هریک به نوبه خود در طول عمر، کیفیت، قدرت، سرعت، سواری راحت و غیره تاثیر بسزایی دارند:

۱. موتور

۲. سیلندر (تا ۶ سیلندر مانند هوندا گولد وینگ ۱۸۰۰ سی سی)

۳. سر سیلندر

۴. اگزوز

۵. صفحه کلاچ

۶. زین

۷. باک بنزین

۸. رادیاتور اب یا روغن

 

آب بندی چیست؟

منظور از آب بندی عمل صحیح عملکرد و قرار گیری قطعات و اجزای خودرو میباشد که پس از منتاژ قطعات به دلیل وجود اصطحکاک هایی که بین اجزای منتاژ شده وجود دارد این قطعات در اثر کارکرد در جای خود با عمل سایشی اقدام به قرارگیری صحیح در جای خود مینمایند که در اصطلاح آب بندی گفته میشود. اما تازمانی که این قطعات به صورت درست در جای خود قرار نگرفته اند هرگونه فشار کاری که به آنها وارد گردد باعث میگردد که عمل سایش صورت نگیرد و عمل شکستگی و یا ایجاد ترک هایی باعث گردد که قطعات آسیب ببیندد و در طی مدت کوتاهی از کار بیوفتند و عملا باعث ایجاد هزینه و آسیبهای بعضا جبران ناپذیری گردند.

 

آب بندی انجین:

شرکت های سازنده موتورسیکلت و ماشین های معروفی چون Yamaha, Honda,Susuki,BMW,Benz , ... قبل از فروش مرحله اول آب بندی را انجام و پس از اطمینان از صحت عملکرد و رفع عیب های احتمالی اقدام به فروش مینمایند. عمل آب بندی در موتور سیکلت ها سه مرحله ای میباشد. اما در کشور ایران چنین رویه ای توسط هیچ یک از سازندگان طی نمیشود و این امر به مشتری واگذار میگردد. که متاسفانه شاهد هستیم که اکثر عموم مردم با ذهنیت های اشتباه و نظرات بی پایه و اساس بدون داشتن هیچ دانش فنی اقدام به آب بندی مینمایند. شاید بار ها شنیده باشید که عموم مردم مخصوصا تعمییرکاران گفته اند آنقدر برانید تا موتور شما هار شود. آب بندی صحیح انجین افزایش عمر موتورسیکلت را تضمین میکند. در این بخش روش آب بندی صحیص توضیح داده میشود.

زمانی که شما یک موتورسیکلت را خریداری مینمائید توسط کارخانه سازنده روغنی در موتور ریخته شده است این روغن از بهترین و مرغوب ترین روغن های موتور میباشد زیرا که اولین استارت یک انجین نیازمند یک روغن بسیار با کیفیت میباشد که به خوبی بتواند اصطحکاک اولیه بین قطعات را کاهش دهد. زمانی که برای اولین بار انجین استارت میشود میبایستی حدود 1 دقیقه انجین در حالت عادی ( در اصطلاح درجا ) کارکند تا کلیه قطعات به صورت کامل روغن کاری شوند سپس به آرامی با افزایش میزان سوخت دور موتور را از 1000rpm تا حداکثر 2500rpm رسانده تا با افزایش فشار روغن ذرات بسیار ریزی که در لحظه اول استارت انجین بر اثر سایش از قطعات جدا شده اند در سطح روغن به حرکت در آیند سپس انجین را در حالت عادی رها نموده تا 3 دقیقه.  پس از صحت عملکرد انجین و عملیات سوخت رسانی نسبت به تکنولوژی ساخت و نوع فیلتر روغن انجین موتورسیکلت پس از طی حداکثر 50 الی 100 کیلومتر با حداکثر دور موتور 3500rpm الی 4000rpm میبایستی روغن انجین تعویض گردد.

توجه در زمان آب بندی موتور میبایستی از بهترین نوع روغن موتور موجود در بازار استفاده نمائید روغن موتورمتناسب با انجین موتورسیکلت یا ماشین خود را بایستی استفاده نمائید.

در موتورسیکلت هایی که دارای فیلتر های فلزی هستند و دارای حجم موتور 50cc تا 180cc می باشند می بایستی از روغن هایی با درجه حداقل کیفیت SF و گرانروی 50-20 استفاده نمایند و حتما می بایستی دقت شود که تا قبل از طی 50 کیلومتر اول دور موتور نبایستی بیش از 3500rpm برسد.

در موتورسیکلت هایی که دارای فیلتر های کاغذی هستند و دارای حجم موتور 200cc تا 2000cc می باشند می بایستی نسبت به تکنولوژی ساخت انجین از روغن هایی با درجه کیفیت حداقل SG و بالا ترین کیفیت تا به امروز SM و گرانروی 50-20 استفاده نمایند و حتما می بایستی دقت شود که تا قبل از طی 100 کیلومتر اول دور موتور نبایستی بیش از 4000rpm برسد.

در موتورسیکلت هایی که فاقد نشانگر دور موتور هستند و دارای حجم موتور 50cc تا 140cc می باشند می بایستی نسبت به تکنولوژی ساخت انجین از روغن هایی با درجه کیفیت حداقل SF و بالا ترین کیفیت تا به امروز SM و گرانروی 50-20 استفاده نمایند و حتما می بایستی دقت شود که تا قبل از طی 100 کیلومتر اول سرعت آنها نبایستی بیش از 45Km/h برسد.
 

در زمان آب بندی نبایستی دور موتور شما ثابت بماند و میبایستی مدام با تغییر دور موتور باعث شوید تا حرارت در موتور بالا نرود و در هر حال نبایستی دور موتور از حد مجاز فراتر رود و اقدام به رانندگی نمائید.

اخطار: در زمان آب بندی نبایستی دسته گاز به آخر برسد. و یا دور موتور از حد مجاز فراتر رود

در موتور سیکلت ها عملیات آب بندی اصلی و حیاتی موتور سیکلت 0 تا 300 کیلومتر اول صورت می گیرد که عمر انجین و عملکرد صحیح آن در مرحله اول میباشد در مرحله دوم آب بندی که بسته به تکنولوژی ساخت انجین کمی متفاوت است تقریبا از 800 تا 1600 کیلومتر ادامه دارد که با نام مرحله ریسک معرفی می گردد که در این مرحله هرگونه ایراد احتمالی انجین موتورسیکلت در آن نمایان خواهد شد و در بیش از 1600 به بعد مرحله اطمینان از عملکرد میباشد و می توانید حداکثر قدرت و سرعت را از موتور انتظار داشته باشید.

در مرحله اول تحت هیچ شرایطی نبایستی دمای انجین بالا رود و یا به انجین فشار وارد گردد و یا دور موتور از حد معینی فراتر رود اما افزایش سرعت هیچ گونه مشکلی ندارد یعنی اگر دور موتور یک موتورسیکلتی بر روی 5000 دور در دقیقه باشد و سرعت آن 100 کیلومتر در ساعت بود هیچ گونه مشکلی وجود ندارد تنها در زمان آب بندی مرحله اول که مربوط به انجین می باشد دور موتور از اهمیت برخوردار میباشد یعد از مرحله اول که با افزایش دور موتور، سرعت نیز افزایش می یابد و عملکرد  ترمز ها و کاربراتور و سوپاپ ها و پمپ روغن و شاتون و میل لینگ در مرحله حساسی هستند زیرا که اگر ایرادی در مرحله اول به وجود آمده باشد در مرحله دوم نمایان میگردد.

نکته:

ویژه موتورسیکلت های دارای فیلتر های فلزی:

در زمان آب بندی تا 300 کیلومتر اول  به ازای هر یک لیتر روغن به میزان 20 تا 40 سی سی اضافه در درون انجین روغن بریزید. این میزان اضافه برای این منظور میباشد که میزان غلظت روغن به دلیل جذب ذرات کاهش پیدا کرده و از روان کنندگی کمتری برخوردار خواهد شد با افزایش روغن میزان غلظت یکسان باقی خواهد ماند.

ردیف	میزان حجم روغن موتور بر حسب سی سی ویژه موتورهای تک سیلندر	نوع موتور
1	940	50cc - 125cc
2	960	130cc - 200cc
3	1400	250cc - 400cc
4	1990	500cc - 750cc

جهت آب بندی صحیح و اصولی نسبت به

تکنولوژی ساخت و حجم موتور از سه جدول زیر استفاده نمائید.
 

تعویض روغن را میبایست تا 1600 کیلومتر و رانندگی را با دور موتور مشخص طبق جدول زیر انجام دهید.

    تعویض روغن برای موتورهای دارای فیلتر فلزی    

ردیف	شمارش گر مصافت موتور بر حسب KM	دور موتور RPM	نوع موتور	کیفیت روغن
1	50	3500	50cc - 250cc	SE ~ SF
2	300	5000	50cc - 250cc	SE ~ SF
3	600	5000	50cc - 250cc	SE ~ SF
4	800	5000	50cc - 250cc	SE ~ SF
5	1200	5000	50cc - 250cc	SE ~ SF
6	1600	6500	50cc - 250cc	SF ~ SG
7	بر اساس کارکرد روغن	9500	50cc - 250cc	SF ~ SG

    تعویض روغن برای موتورهای دارای فیلتر کاغذی    

ردیف	شمارش گر مصافت موتور بر حسب KM	دور موتور RPM	نوع موتور	کیفیت روغن
1	100	4000	160cc - 2000cc	SG ~ SM
2	800	5000	160cc - 2000cc	SG ~ SM
3	1600	7500	160cc - 2000cc	SG ~ SM
4	بر اساس کارکرد روغن	10000	160cc - 2000cc	SG ~ SM

موتورسیکلت های فاقد نشانگر دور موتور     ردیف شمارش گر مصافت موتور بر حسب KM حداکثر سرعت Km/h نوع موتور کیفیت روغن 1 100 45 50cc - 140cc SF~ SJ 2 300 55 50cc - 140cc SF~ SJ 3 800 65 50cc - 140cc SF~ SJ 4 1200 100 50cc - 140cc SF~ SJ ویژه موتورسیکلت های درون شهری کاب، اسکوتر، وویو و بی کلاچ   توجه: از خرید روغن موتورهایی که تاریخ تولید آنها بیش از یک و نیم سال می باشد خوداردی کنید.  در فصل سرد روغن با گرانروی 10W/40w   در فصل گرم روغن با گرانروی 20w/50w   سه مرجع مهم برای استانداردگذاری در صنعت خودرو و صناییع مربوطه وجود دارد. API (آمریکا) ACE (اروپا) ILSAC (آسیا)   سطوح کیفیت روغنهای بنزینی در API  بر اساس تکنولوژی ساخت
SN	عرضه به بازار مصرف، سال ۲۰۱۰ کاربرد در کلیه خودروهای مدرن تا سال ۲۰۱۵، دارای مقاومت بهتر در برابر اکسیداسیون، پوشش دهی بیشتر و محافظت در برابر رسوب گذاری بر روی قطعات و افزایش کارایی روغن موتور در دمای پائین بهبود یافته است. گرید های سبک این روغن موتور صرفه جویی قابل ملاحظه ی در مصرف سوخت فراهم می آورد. برخی روغنهای SN دارای استاندارد ILSAC از نظر کیفیت حفظ انرژی هستند. (مناسب خودروها و موتورسیکلت هایی با حجم انجین 650cc~4000cc)
SM	عرضه به بازار مصرف، سال ۲۰۰۵ کاربرد در کلیه خودروهای مدرن تا سال ۲۰۱۰، دارای خاصییت پایداری خوب در برابر اکسیداسیون و سایش، محافظت بهتر در مقابل رسوب گذاری بر روی قطعات و کارایی بهتر روغن در دمای پایین. گریدهای سبک این روغن صرفه جویی قابل ملاحظه‌ای را در مصرف سوخت فراهم می‌آورند. (مناسب خودروها و موتورسیکلت هایی با حجم انجین 200cc~4000cc)
SL	برای مصرف در خودروهای سال ۲۰۰۴ و قدیمی تر و طبق خط مش و قابلیت های مورد انتظار API برای آزمون درجه گرانروی SAE در موتورهای بنزینی مدرن. (مناسب خودروها و موتورسیکلت هایی با حجم انجین موتورسیکلت های 1800cc~2800cc)
SJ	برای مصرف در خودروهای طراحی سال ۲۰۰۱ و قدیمی تر. (مناسب خودروها و موتورسیکلت هایی با حجم انجین 160cc~2000cc)
SH	برای مصرف در خودروهای طراحی سال ۱۹۹۶ و قدیمی تر. (منسوخ شده و مناسب موتورسیکلت های دارای فیلتر های کاغذی از 160cc~450cc)
SG	برای مصرف در خودروهای سال ۱۹۹۳ و قدیمی تر، نسبت به SF دارای مقدار بیشتری از موادافزودنی. (منسوخ شده و مناسب موتورسیکلت های دارای فیلتر های کاغذی از 125cc~250cc)
SF	مواد ضداکسیداسیون وضدسائیدگی بیشتر از SE بوده و برای مصرف در خودروهای طراحی سال ۱۹۸۸ و قدیمی تر. (منسوخ شده و مناسب موتورسیکلت های دارای فیلتر های فلزی از 50cc~150cc)
SA - SB - SC - SD - SE (منسوخ شده و اصلا توصیه نمی گردد)

نوع روغن موتورهایی که در بازار ایران وجود دارد بسیار است اما روغن موتور هایی که مناسب موتورسیکلت های تولید ایران است به ترتیب کیفیت استاندارد API و قیمت از بهترین تا متوسط در جدول زیر فهرست شده اند.

توجه: جدول زیر بهترین روغن موتورها ویژه موتورسیکلت ها از بهترین کیفیت با توجه به کمترین قیمت فهرست شده اند در صورت استفاده برای خودروها میبایستی بر اساس استاندارد API پیشنهاد شده توسط سازنده خودرو روغن موتور مورد نظر خود را انتخاب نمائید.

ردیف	شرکت	نام	درجه گرانروی (SAE)	درجه کیفیت API	کارکرد واقعی  به Km	کارکرد اسمی به Km
1	شرکت نفت سپاهان	اسپیدی طلایی	20W50	SF	2500	4000
2	ایرانول	ایرانول 6000	20W50	SF	2500	4000
3	شرکت نفت سپاهان	آریا اسپیدی	20W50	SG	3500	6000
4	ایرانول	ایرانول 8000	20W50	SG	3500	6000
5	بهران	بهران تکتاز	20W50	SG	3500	6000
6	شرکت نت لوب ایران	کاسترول GP	20W50	SG	3500	6000
7	شرکت نفت سپاهان	کیمیا اسپیدی	20W50	SJ	4000	8000
8	ایرانول	ایرانول 12000	20W50	SJ	4000	8000
9	بهران	بهران پیشتاز	20W50	SJ	4000	8000
10	شرکت نت لوب ایران	کاسترول GTX	20W50	SJ	4000	8000
11	شرکت نفت سپاهان	سوپر اسپیدی	20W50	SL	5000	16000
12	ایرانول	ایرانول Racing	20W50	SL	5000	16000
13	ایرانول	ایرانول 16000	20W50	SL	5000	16000
14	ایرانول	بهران سوپر پیشتاز	20W50	SL	5000	16000
15	بهران	Racing	20W50	SL	5000	16000
16	شرکت نفت سپاهان	لیزویل ™Lizoil	20W50	SM	6000	18000
17	ایرانول	ایرانول Royal	20W50	SM	6000	18000

توجه: میزان کارکرد واقعی در جدول بالا بر اساس کارکرد در موتورسیکلت ها بیان گردید( منظور زمان تعویض روغن میباشد)

 

روغن موتور پیشنهادی ما برای موتورسیکلت شما

API	نام روغن موتور	حجم انجین فیلتر فلزی	حجم انجین فیلتر کاغذی
SF	1-اسپیدی طلایی  2-ایرانول 6000	50cc ~ 200cc	125cc ~ 250cc
SG	1-اسپیدی آریا   2-بهران تکتاز  3-ایرانول 8000  4-کاسترول GP	70cc ~ 250cc	125cc ~ 250cc
SJ	1-اسپیدی کیمیا   2-ایرانول 12000   3-بهران پیشتاز   4-کاسترول	160cc ~ 450cc	180cc ~ 250cc
SL	1-سوپر اسپیدی   2-بهران سوپر پیشتاز  3-ایرانول Racing	180cc > ∞	180cc > ∞
SM	1-ایرانول رویال    2-لیزویل ™Lizoil	200cc > ∞	450cc > ∞

روغن موتور مناسب انجین موتورسیکلت شما

پس از طی نمودن 300 کیلومتر اول کلیه قسمت های موتورسیکلت خود را با دست آچارکشی نماید این عمل را دوباره در 1000 کیلومتر و 3000 کیلومتر تکرار نمائید.

سرویس و نگهداری:

مواردی که در جدول زیر بیان شده اند در صورت رعایت کردن آن باعث افزایش طول عمر و ایمنی در موتور سیکلت می گردند. موارد *دار به معنای این میباشند بهتر است توسط نمایندگی های مجاز وسایل نقلیه مورد سرویس قرار بگیرند.

شمع:

بعد از 1000 کیلومتر و هر 3000 کیلومتر کربن رسوب شده را که به شمع جسبیده شده است را با یک برس سیمی نرم تمیز کنید. فاصله الکترود شمع را با یک گیج فاصله سنج ( آچار فیلر ) تنظیم کنید. میزان فاصله پلاتین شمع میبایستی چیزی حدود 0.5 الی 0.8 میلیمتر باشد که در موتور های 50cc تا 180cc بین 0.5 الی 0.6 میلیمتر و در موتور های 200 به بالا 0.6 الی 0.8 میلیمتر میباشد.

توجه داشته باشید تحت هیچ شرایطی از شمع های کارکرده و یا تقلبی در بازار استفاده نکنید زیرا که شمع های غیر استاندارد و تقلبی میتواند باعث آسیب و کارکرد بد و عدم احتراق مناسب سوخت گردند